maandag 25 april 2011

Femke Gerestein: Down the Rabbit-Hole

Down the Rabbit-Hole is de intrigerende titel van de solo-expositie van Femke Gerestein die van 15 april t/m 11 juni 2011 is te zien in de expositieruimte van de Zeeuwse Bibliotheek op initiatief van de Jan van Leeuwen Stichting. Wat kan deze titel, deze inspiratiebron, zeggen over het tentoongestelde werk en wie is de kunstenares?
Femke Gerestein (Middelburg, 1982) studeerde in 2004 af aan de Kunstacademie Sint Joost te Breda en is daar nu werkzaam als vakdocent illustratie. Vanaf 2005 exposeert zij haar illustraties binnen en buiten Zeeland, haar werk getuigt van een opmerkelijk en veelzijdig tekentalent.
In de Zeeuwse Bibliotheek zijn grote tekeningen te zien, de afmeting van de tekeningen Rug 1, 2 en 3 (grafiet op papier) zijn 250 x 150 cm. Deze kunstwerken hebben ruimte nodig, zowel dichtbij als van afstand ervaar je verwondering over het sensitieve beeld en de tekentechniek. De getekende lijnen en vlakken vertellen over de emotie, de kracht en het uithoudingsvermogen waarmee ze zijn neergezet. In het openingswoord bij de tentoonstelling vergeleek Kees van der Knaap het tekenproces met een seismografisch proces: krachten, emoties worden waargenomen en geregistreerd. Uit de begeleidende tekst bij de tentoonstelling citeer ik: ‘In Femke’s recente tekeningen komen figuren voor, meestal jonge vrouwen als haarzelf. De tekeningen zijn vaak groot, dus erg aanwezig. De toeschouwer moet tegen ze opkijken. Het perspectief in de tekeningen versterkt dit beeld. Tegelijkertijd zijn de vrouwen kwetsbaar, soms naakt. Ze trekken de toeschouwer naar zich toe, maar wanneer hij dichterbij komt keren zij hun lichaam af en laten hem niet toe in hun wereld. De vrouwen lijken deze persoonlijke ruimte die is gevormd door hun eigen lichaam of het haar nodig te hebben. Soms verdwijnen ze er zelfs in.’
Down the Rabbit-Hole
is de titel van het eerste hoofdstuk van Alice’s Adventures in Wonderland, een lievelingsboek van Femke Gerestein. Over verdwijnen in een ruimte gesproken, wat gebeurt er letterlijk of symbolisch in dit openingsverhaal? In het kort: Alice volgt nieuwsgierig een merkwaardig wit konijn en ziet nog juist op tijd hoe hij wegschiet in een groot konijnenhol onder de heg. ‘In another moment down went Alice after it, never once considering how in the world she was to get out again.’ Deze pure verwondering over wat er gaat gebeuren is essentieel, brengt haar naar een ruimte die volhangt met kasten en boekenplanken met hier en daar kaarten en platen aan kromme spijkers. Omdat boeken een venster op de wereld bieden, luikjes openen en kaarten posities aangeven is het vervolg belangrijk: Alice valt dieper en dieper. ‘Ik vraag me af hoeveel kilometer ik nu al gevallen ben, zei ze hardop. Ik moet zo langzamerhand bij het middelpunt van de aarde zijn … maar dan vraag ik me toch af op welke lengte- of breedtegraad ik ben aangekomen.’ Alice komt terecht in een lage ruimte met aan alle kanten deuren maar die zitten op slot. Zij vindt een klein gouden sleuteltje, krijgt daar niet één deur mee open. ‘Toen ze haar ronde voor de tweede keer deed, ontdekte ze echter een laaghangend gordijn dat ze de eerste keer niet had gezien, en daarachter bevond zich een deurtje van ongeveer veertig centimeter hoog. Ze probeerde het gouden sleuteltje in het slot en tot haar grote vreugde paste het.’ Haar is vervolgens een blik gegund in de mooiste tuin die je ooit hebt gezien. ‘Wat verlangde ze er vreselijk naar om uit die donkere ruimte weg te zijn en een beetje rond te dwalen tussen die perken met schitterende bloemen en koele fonteinen.’
Down the Rabbit-Hole, een tentoonstelling die aan het denken zet over zoektocht & verwondering & verlangen, het bewust zijn van een persoonlijke ruimte in een ‘gebied’ of context, de eigen positie in lengte- en breedtegraad. De kunst van het zoeken naar een balans tussen veiligheid en ontvankelijkheid. Of je je kwetsbaar durft op te stellen, je open wilt stellen voor iets nieuws.
Eén van de tekeningen was eerder te zien in het Onderstroom-project Kunst in containers in Vlissingen, 2009. Een tekening van een liggende vrouw, drijvend op haar golvende haar. (grafiet/houtskool op papier, 200-400 cm.) De tekst hierbij is:
Her hair spread wide;
And, mermaid-like, awhile it bore her up
(vrij naar Shakespeare)

Deze tekening verwijst naar het beroemde personage Ophelia uit het toneelstuk The Tragedy of Hamlet, Prince of Denmark van Shakespeare. Ze is de dochter van Polonius en de zuster van Laërtes. Wanneer Hamlet Polonius doodsteekt, begint haar gekte vorm te krijgen. Ze kan het verdriet niet aan en drijft de bewoners van Elsinore tot wanhoop met onbegrijpelijke liedjes. Later verdrinkt ze onder mysterieuze omstandigheden in een ondiepe beek.

Femke Gerestein geeft via haar website een klein overzicht van haar werk. Je kunt de Bewegende tekening in container ook echt zien bewegen via de link naar een filmpje op Flicr.
Het is interessant om o.a. via de site de veelzijdigheid in haar werk te ontdekken. In 2010 maakte haar sfeervolle poster Middelburg, 30 juni 2010, 07:01 indruk op veel bezoekers van de tentoonstelling Voorbeeldig Verbeeld. In opdracht van CBK Zeeland in Middelburg maakten acht illustratoren in het kader van de Kinderboekenweek 2010 een poster met als thema Middelburg. ’s Morgens wakker worden, naar buiten kijken om 07:01 en dit beeld weergeven. In het kunsttijdschrift Decreet 04 zegt zij hierover: ‘Ik woon in een bovenwoning in het centrum in Middelburg. Achter mijn huisje ligt een grote tuin waar nooit iemand in zit. In de tuin staan veel bomen. Daar kijk ik vaak naar vanuit mijn huis. Het is dan net alsof ik in een boomhut woon. Ik zie niemand en niemand ziet mij’.
Hide and Seek
lijkt wel een steeds terugkomend thema maar is tevens de titel van een serie tekeningen, Hide and Seek 1, 2010 vind ik bijzonder & mooi.
Sfeervolle illustraties in kleur zijn te zien in het prentenboek met het thema miskraam ‘In de zee van mama’s buik’, (De Eenhoorn, 2006), een integer verhaal over een sterrenkindje dat in de zee van mama’s buik landt maar zich tijdens een storm niet kan handhaven. Ook illustreerde zij het prentenboek ‘Vertelopa’ (De Eenhoorn, 2007), waarin een opa twaalf verhalen vertelt aan zijn 7-jarige kleindochter, over vroeger, een kapitein, rovers, oorlog, waarom de wereld saai is zonder verhalen en wat niet al, totdat hij steeds zieker wordt en sterft.
Op Femke Gerestein's site zijn ook tekeningen te zien vervaardigd voor de niet gepubliceerde prentenboeken ‘De gierzwaluw en de pissebed’, 2009 en ‘De langzame weg van Dwaal’, 2010
Femke Gerestein maakte omslagillustraties voor o.a. het jeugdliteratuurtijdschrift Leeswelp en Leeswolf. Voor Zeeland, het tijdschrift van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (jrg. 16, nr. 4, 2007) verzorgde zij niet alleen de omslag maar zijn beeld en vormgeving bij acht gedichten van Emma Burns tevens van haar hand. Bijzondere en sfeervolle illustraties.
Femke Gerestein werkt samen met 13 andere kunstenaars in de Kunstwerkplaats Kipvis in Vlissingen. Mooie, ruime ateliers in een voormalig schoolgebouw. Hide and seek, ook hier: de kunstwerkplaats biedt ruimte voor het persoonlijke autonome kunstenaarschap, een eigen atelier. Daarnaast ook de veiligheid, inspiratie en uitdaging om met andere kunstenaars nieuwe projecten te ontwikkelen in de voortdurende zoektocht naar een plaats in een gebied, van container tot rabbit-hole, van sterrenhemel tot het middelpunt van de aarde, kortom: een plaats in het wonderland van de kunst.

Afbeeldingen:
1. Uitnodiging solo-expositie 'Rug 1'
2, 3. Alice, illustratie van Arthur Rackham
4. Her hair spread wide...

maandag 11 april 2011

FRAME & idols: tentoonstelling in Galerie 'T'

In de Middelburgse Galerie ‘T’ is tot en met 14 mei 2011 een tentoonstelling te zien van kleurrijke taferelen: aan de muren hangen wijnkistjes met daarin bijzondere composities met barbiepoppen en heel veel meer… Vanaf de opening van deze tentoonstelling op 3 april, waar ik voor het eerst de kunstenaar Frank van der Meijden zag, raakte ik gefascineerd door zijn prachtige, kleurrijke objecten. Een gevoel van vrolijkheid en blijdschap maar tegelijkertijd van weemoed overviel mij. Schoonheid kan confronterend zijn. Frank van der Meijden wil de bezoekers aan het denken zetten, dat lukt hem uitstekend. Frame & fame zijn de kernwoorden van de tentoonstelling. De Zeeuw Frank van der Meijden uit Dishoek, landelijk bekend van zijn werkzaamheden als manager bij Doe Maar en Bløf, heeft voor zijn artistieke werk de naam FRAME aangenomen, FRAnk van der MEijden. Hij wil nu op eigen merites beoordeeld worden. Zoals hij zelf mooi zegt: "Ik heb altijd voor anderen gewerkt, nu wil ik zelf iets zeggen." In de rust van zijn eigen atelier lukte het om het hoofd vrij te krijgen, was het mooi om door deze hobby te ontdekken dat er veel meer creativiteit in hem aanwezig was. In Galerie ‘T’ is de volgende toelichting van hem te lezen: “Toen ik zo’n 2 jaar geleden besloot om te stoppen met werken, besloot ik ook om nu eens mijn eigen creativiteit de vrije loop te laten. Ik begon kitsch en poppetjes te verzamelen om daarmee in wijnkistjes 3 dimensionale verhalen te gaan maken. Soms gewoon voor mijn eigen plezier, soms om de kritiek die ik op bepaalde zaken had te verwerken en te spuien. Tot mijn niet geringe verbazing raakte ik al snel ‘verslaafd’ aan deze bezigheid en vroeg een vriend mij een keer in zijn ruimte te exposeren voor de Middelburgse Kunstroute. In eerste instantie wilde ik dat niet, maar liet me uiteindelijk overhalen. Voor mij telt vooral het plezier wat ik heb bij het maken van deze objecten.’
Op de site van kunstenaar Frame, www.frame-web.nl/foto.html getuigen de foto's van zijn oeuvre van dit creatieve plezier. Voor een kennismaking met Frame zou je op deze site de video Frame expo 4-7-2010 kunnen bekijken.

Met het tafereel ‘Idols’ is het duidelijk dat Frank van der Meijden alias FRAME, zijn mening neerzet. Een parodie op de talentenjachten, de glitter en glamour. Zijn afkeer van tv-programma’s waarin ‘ idols’ gecreëerd en vereerd, gebruikt en misbruikt worden is groot, de wereld waarin mensen worden uitgebuit om ze te kijk te zetten. Om die reden heeft hij aan de zijkant van het Idols-kistje bij jury en publiek, de symbolen van dommigheid, spijkertjes door de hoofden gejaagd. Zelf heeft hij de groep Bløf altijd beschermd, de artiesten gebruiken als ‘promotiemiddel’ heeft hij altijd vermeden. Maatschappijkritiek is ook te zien in het werk Big Brother waarvoor computerprints als basis gebruikt zijn. De mens als marionet laat zich het hoofd op hol brengen door allerlei ‘schakelingen’, de waan van de dag, de jacht naar roem. Let wel: dit is mijn interpretatie, voor wat die waard is.

Via internet en rommelmarkten verzamelt FRAME materiaal voor zijn werken. Barbiepoppen, kraaltjes, pareltjes, kroontjes, bloemen, beeldjes, knopen met allerlei schittering, kerstverlichting, mooie stofjes, kerstversiering, muziekdoosjes. Veel voorwerpen worden bewerkt en beschilderd, daarna krijgen ze een plaats in de eveneens beschilderde wijnkistjes. Het zijn ‘driedimensionale verhalen’, ieder kistje is een nieuwe wereld. Niet alleen de taferelen zijn fascinerend, met groot gevoel voor kleur zijn de 'onderdelen' gerangschikt, heel mooi om te zien. Ook Galeriehoudster Lia Hector, enthousiast vanaf het eerste moment dat zij deze kunst zag, bewondert de eenheid van kleurgebruik, de harmonie. Van afstand lijken de frames hierdoor abstracte schilderijen, kom je dichterbij dan gaat er een hele wereld voor je open, zoveel details te ontdekken en betekenissen te vinden, te vermoeden of zelf toe te voegen. Met ogen ‘van binnenuit’ mag je zelf ervaren wat kunst met je doet. De titels van de frames verwijzen eveneens naar de wereld van glamour en glitter. Eye-catcher is 2 Madonna’s 1, twee stralende madonna’s met kind, musicerende engeltjes, kroontjes, allerlei stofjes, verlichting. Zelfs de foto van dit tafereel die ernaast hangt is mooi om te zien. Aan de andere kant van de tentoonstellingsruimte hangt 2 Madonna’s 2, een vergelijkbaar tafereel maar met een geheel andere kleurstelling en sfeer. In Het offer zien we veel groentinten waaronder gifgroen. Het is een verontrustend tafereel, het verbeeldt de waanzin van het offer dat gebracht moet worden om de status van idool of de top te bereiken. Naast Idols en Il Teatrico hangt Dancing through the night, sfeervol uitgevoerd in de nachtkleuren blauw en rood. Tot in de details fotogeniek maar dit geldt eigenlijk voor alle frames. Van drie taferelen zijn alleen de foto’s te zien: de serie The Last Barbie 1, 2, en 3. De ondertitel van deze serie: ‘Everything what’s beautiful wil be destroyed by its own kind.’ Niet onvermeld mag blijven het frame Hemelse muziek, uitgevoerd in wit- en blauwtinten. Veel muziekinstrumenten zorgen voor een troostrijk vooruitzicht, ook de drie muziekdoosjes of speeldoosje bovenop de lijst beloven dat het wel goed komt aan het einde van de ladder naar die top, but heaven can wait...

Meer informatie over het werk van FRAME is te vinden in het artikel 'Je gaat het pas zien als je het doorhebt' van Ernst Jan Rozendaal, hij is de schrijver van het blofblog, zie http://www.blofblog.nl/.

Bij de tentoonstelling in Galerie 'T' is ook een prachtige video te zien. Ernst Jan Rozendaal maakte deze samen met zijn PZC-collega Cynthia de Heer; voor een cursus camerajournalistiek moesten zij een kort item filmen en monteren. Deze video is een kunstwerk op zich geworden en geeft een meerwaarde aan de tentoonstelling. Veel beelden, vooral de detailopnamen, bezitten vanwege de kleurenharmonie een bijzondere esthetische of artistieke en verstilde schoonheid. Voor mij beeldende kunst in optima forma. Behalve het plezier van het kijken maakt deze tentoonstelling mij ook weemoedig. Als moeder van een dochter weet ik waar de barbiepoppen op zolder liggen: in een grote houten verhuiskist met de naam Caljauw erop geschilderd. Ook weet ik dat zij na de zomer gaat studeren in Cambridge, haar lang gekoesterde wens. Haar weg naar een ideaal dat zij wil bereiken, niet omdat het moet, alleen omdat zij het wil. Ik vraag me af of ik mijn dochter op een voetstuk heb gezet. Alleen al het noemen van Cambridge kan 'ijdel' overkomen, het is niet meer dan de werkelijkheid. In Galerie ‘T’ trekt haar hele jeugd even voorbij, samen met het besef dat mijn harpspelend meisje de wereld gaat verkennen. Some ways you have to walk alone, my idol, dancing through the night, dancing through life. Toch wens ik haar een schitterende toekomst vol glamour en glitter! Mijn idool met een ideaal, tja.


Tot slot: Wie meer wil weten over de geschiedenis van de Barbie kan bij Galerie 'T' de straat oversteken en de Zeeuwse Bibliotheek bezoeken. Leestip: Barbie 50 jaar Barbie in beeld / Jennie D'Amato. Uitgeverij Kosmos, 2009 Bijzonder aantrekkelijk vormgegeven, een heerlijk boek voor alle fans.

Afbeeldingen: Idols, 2 Madonna's 1, detail uit 2 Madonna's 1