zondag 29 november 2009

Dorsvloer vol confetti: een prima eersteling

’s Winters zijn de zondagen het snelst voorbij’ is de eerste zin van een prachtige debuutroman van Franca Treur. In ‘Dorsvloer vol confetti’ wordt het verhaal verteld van Katelijne, een 12-jarig meisje, dat met haar ouders en tussen zes broers opgroeit in een boerengezin in een Walchers dorp, zeg maar het dorp M. Ze behoren tot een streng ‘kerkverband’. De gesprekken aan tafel gaan meestal over jongensdingen en het boerenwerk en gaan aan haar voorbij, ze heeft in haar hoofd haar eigen wereld, sterk afhankelijk van welk bibliotheekboek ze aan het lezen is. Haar leeshonger is groot, haar voorraad boeken is klein, want er is maar één boek belangrijk. Sprookjes zijn leugens die haar kunnen afhouden van de waarheid. De gedachten van Katelijne gaan echter hun eigen onvoorspelbare gang en meanderen langs bijbelverhalen, familieverhalen, dorpsroddels en de geschiedenisverhalen die de meester op school vertelt.
Katelijne vraagt zich van alles af maar in dit kerkverband zijn alle vragen die niet passen de verkeerde vragen. Toch is het een bijzonder blij en vermakelijk en integer boek geworden, de verwikkelingen op de boerderij, de uitstapjes en de beginnende puberteit van Kathelijne worden met een lichte en wrangkomische ironie beschreven. De dialogen zijn grappig. Deze roman is beslist geen afrekening met een verleden zoals we dat bij andere schrijvers kennen. Eerder een intiem familieportret, we zien van buitenaf onder het gelig lamplicht de warmte van een familieband. De gezelligheid met de jongens. We lezen dat alle dorpsbewoners volgens bepaalde groepsnormen besproken worden en elke vorm van deviant gedrag van commentaar wordt voorzien; de lengte van de rok en het haar, de kleur van het vest en noem maar op en ‘is die ook van ons?’ en ‘wat zal de buitenwereld er wel niet van zeggen?’ De beschrijving van de zonderling van het dorp is prachtig.
‘Dorsvloer vol confetti’ biedt echter veel meer: een beschrijving van het boerenleven in de jaren negentig. De verteller vliegt als het ware als een zeemeeuw boven de boerderij en we zien hoe de moeder haar passie volgt in het tuinieren, de vader met de jongens het vee verzorgt en het graan oogst. We zien naast de zee de duinen en de binnenwegen in het Zeeuwse landschap en lezen behalve Hod, de huus en Hoes ook andere woorden die daarbij horen: mangels, dulleve, veurood ,vliedberg, mendeuren en klinket, strobalen, combine, balenpers en weegbrug, melkwiet, kroten, kalverkot, wagenhuis, melkquotum, lampionplant en eerstelingen. Ja, ook mijn vader was altijd intens gelukkig wanneer de eerste eerstelingen (Zeeuws aardappelras) uitgespit en gegeten konden worden en hij die wedstrijd van zijn broer kon winnen. Katelijne heeft een goede band met haar vader, zelfs de geur van zijn sjekkies vindt ze prettig vertrouwd. Mijn vader kan alles, lijkt ze te zeggen. De bezoekjes aan de oma zijn belangrijk, bij haar in huis vindt zij een veilige haven.
Veel verhalen hebben ook een wrange en verdrietige kant: wanneer Katelijne met de meisjesclub met de boot over zou gaan naar ‘Bresjes’ moet ze thuisblijven voor het huisbezoek (wat ook weer een hilarisch verhaal oplevert), wanneer de moeder erover denkt om haar tuin open te stellen voor andere tuinliefhebbers doet ze dat niet, omdat het trots en pronkzucht zouden zijn die haar daartoe zouden aanzetten. Eigenwaarde wordt gezien als een gebrek aan nederigheid. Katelijne raakt gefixeerd op elke vorm van genegenheid die van de moeder uitgaat maar de moeder is niet zo lichamelijk. Toch is het juist de moeder die zelf op zondag intens naar 'gunnende' leesdiensten verlangt. Zoveel gemis en zoveel onmacht!
Wat mag je op deze aarde doen met je talenten is een filosofische vraag die Franca Treur verkent in haar essay “Maak iets van je leven! Maar wat?” God noch meester verbiedt mij mijn leven te verkloten, stelt zij, maar waar komt de druk vandaan om iets unieks voor elkaar te krijgen wanneer prestatiedrang alles met ijdelheid te maken heeft.
Franca, wees trots! Lezers zullen jou dankbaar zijn. De beelden die de roman oproept schuren soms langs de rafelrandjes van littekens uit een verleden maar door de vertelwijze zijn ze tegelijkertijd een balsem voor de ziel. In die zin heb je nu zelf een ‘gunnend’ verhaal geschreven, kostbaar als een briljant! Ver boven het maaiveld en de oogst is nu al schitterend.
Wat er gaat gebeuren met de neerdwarrelende confetti , gemaakt van letters die nieuwe verhalen beloven, wachten we af: iemand heeft de deur opengezet en het kan hier aardig stormen.
Deze winter zullen de zondagen in het dorp M. wellicht nog sneller voorbij gaan door de vele verhalen die loskomen en verteld moeten worden.




Femke, mijn Zeeuws meisje
Veere, 2000
Foto: Anke Nijsse

Ding 11

Deze week het wiki-veld verkend. Uitgangspunt bij het zoeken, toevoegen of wijzigen van informatie m.b.v. wiki's is de theorie van het zelfcorrigerend vermogen. Ik had dit wel eens willen testen met een artikel met verkeerde info maar er bestaat dan een kans dat je IP wordt geblokkeerd. Er zijn 'moderators' die wiki's in de gaten houden en sommige applicaties houden tracks van wijzigingen bij. Big brother is watching you!
Wiki.obdeventer.nl is interessant, de oproep aan inwoners om informatie te delen (bijdragen zijn meer dan welkom) is uitnodigend!
Zeeuwse favorietenwiki voor de cursus bekeken. Verder weet ik dat de ZB bezig is met een Zeelandwiki, zou mooi zijn! Vanmorgen een wiki over Franca Treur in de Wikipedia geplaatst, leuk om te doen. Kijk ik binnenkort of het al gewijzigd is. Alleen feitelijk info en een link naar haar eigen website en de site van Literatuur in Zeeland. Ben bezig met een recensie van 'Dorsvloer vol confetti', wordt een lang verhaal maar geen wiki.

dinsdag 17 november 2009

DIERBAAR

dierbaar, de plaats
waar de schatbewaarder vitrines vult met pareltjes, woorden en weemoed,
de portier deuren opent voor lezers en passanten die achter vensters kranten lezen, de stad en de wereld bezien,
waar wij, ingeklokt, ons ding doen, verhalen vertellen tot onze tijd erop zit en we mogen rusten en reizen,
we ons binnen de muren veilig weten voor het water onder onze voeten,
waar kinderen een wonderland vinden en helden en dromen lenen,
we, langzaam en zo snel als we kunnen, de trappen beklimmen, de snelweg opgaan,
waar we twitteren en wauwelen, twijfelen, vallen en opstaan,
waar in de kluis drukletters en prijsbanden worden bewaard en nog veel meer van vroeger toen de wereld nog jong was,
lezers op zoek gaan naar boeken en kennis en beelden van hun jeugd,
waar we collega’s ontmoeten, brede schouders zoeken, vreugde delen en ook verdriet en de patio geen rozentuin is,
maar,
waar wij, als we in het voorjaar de ramen openen, tot in de wijde omgeving de schrille kreten van de scholekster horen, die boven op ons dak, tussen de kiezels, belooft dat het jong wordt beschermd.
dit is soms mijn nest,
mijn plek.
mij zo dierbaar.


Zeeuws Knoopje, 17-11-2009




(foto's Wilbert M.)

donderdag 12 november 2009

Winterslaap, Godenslaap

Een collega van mij heeft al jaren de gewoonte om aan het eind van het jaar een lange periode verlof op te nemen, wij vernemen dan in de wandelgangen dat hij weer 'met winterslaap' is.
Vorig jaar november heb ik hem een geweldige godenslaap toegewenst, ik had Erwin Mortiers 'Godenslaap' gelezen en zo'n rijk en weergaloos boek zou je alle lezers willen aanraden.
Het is mooi dat deze schrijver de AKO Literatuurprijs heeft gewonnen. De eerste grote roman over de Eerste Wereldoorlog in de Nederlandstalige literatuur met een vrouwelijke hoofdpersoon. Een beschrijving van de schoonheid van de ontreddering, het oeverloze verdriet van Belgie door de ogen van een pubermeisje dat de oorlog meemaakt aan de geallieerde zijde van het front. Loopgraven en liefde, soldaten en strijd, mortiervuur en kruitdamp, de hoop en de wanhoop, alles komt aan de orde in een prachtige poetische taal. We zijn muizen die in het looprad van het noodlot trappelen en we kunnen het tempo aan of niet... Een homerisch epos waarin de Eerste Wereldoorlog mythische, uiversele proporties krijg. Het is geen gemakkelijk boek, mijn advies aan collega's die dit boek in de winter willen gaan ontdekken is: om wakker te blijven tijdens het lezen niet te veel godendrankjes nuttigen. Hoewel... een troostrijk glas kan nodig zijn.
Het was dit jaar wel een heel vreemde prijsuitreiking. Veel morrende geluiden. Er was gekozen voor een "walking dinner" met, wat later bleek, veel te weinig hapjes. Onder leiding van caesar Tommy Wieringa is men, tijdens een muzikaal intermezzo, tapas en kippenpootjes gaan eten in een belendend café. Mortier constateerde: 'Het lijkt hier wel een lowbudgetverfilming van het eerste hoofdstuk van Vestdijks 'De kellner en de levenden'
Benieuwd hoe de ZB volgende week haar gasten ontvangt... Het bureau staat al klaar, sommige laatjes zitten nog op slot en misschien zitten daar nog geheimen in. We zullen zien!

woensdag 11 november 2009

Ding 10

Een eigen Delicious account aangemaakt, buttons toegevoegd, het netwerk van 23dingen verkend, allerlei bookmarks toegevoegd en het tag-veld bekeken. Je kan daar uren mee zoet zijn zeker wanneer Delicious steeds temporary problems heeft. Wel heel leuk om te doen.
Ga zeker kijken of tagging binnen de Onderwijsbibliotheekdienst bruikbaar is of al gebruikt wordt. Wij werken bij de projectcollecties nog met die ouderwetse trefwoordencatalogus, ja echt, met die kaartjes die handmatig ingevoegd worden. Je voelt je wel een Dodo als je dat zit te doen maar het werkt nog prima in de praktijk. Wie weet lopen we binnenkort met een mini-laptop langs de kast om materialen te vinden. Wanneer ik de vakliteratuur lees is het handig om te weten wat tagging is.
Het streelt de ijdelheid wanneer je een groot tagveld hebt bereikt, het is voor mij vooralsnog een spel met veel knikkers, al die tags rollen en stuiteren maar door. Maar ja, het leuke is dan weer dat ik nu weet dat Henk is getagged door Edwin en Lena en dat bij zijn geboorte zijn voetjes eerst kwamen en dat hij niet van clowns houdt.
Op naar de volgende stapjes. En naar het Wiki-circus.


donderdag 5 november 2009

Ding 9

Tot nu toe met veel plezier deze cursus gevolgd en veel geleerd. Met het openen van allerlei accounts is ook mijn belangstelling voor het vak weer geactiveerd. It triggers me. Vraag me steeds af welke web 2.0 toepassingen in de ZB gebruikt worden. Zou wel af en toe een nieuwsbrief willen lezen over onze digitale vooruitgang. Hierover gewoon vragen gaan stellen aan collega's is een optie. ZB DIGITAAL volgen is een must, de ZB mag glimmen van trots dat Edwin de BibliotheekInnovatiePrijs heeft gekregen, vernieuwende initiatieven zijn overal welkom.
Kunnen gebruikers informatie toevoegen? Jawel!
Bij de beeldbank van het Zeeuws Documentatiecentrum kunnen gebruikers informatie toevoegen aan foto's en dat werkt prima en het gebeurt tot heel laat in de avond.
Ik ga Flicr verder verkennen, weet ook dat de ZB veel foto's van activiteiten op Flickr zet. RSS is overal bruikbaar als je tenminste tijd hebt om al de feeds te lezen.
Door de cursus kijk ik meer naar de opbouw van andere weblogs en zou die van mezelf met 1 druk op de knop wel willen veranderen maar dat durf ik dan weer niet.
Google en Wikipedia veranderen het zoekgedrag, collecties informatieve boeken worden snel kleiner en overbodig. Mijn pubers komen alleen nog naar de bieb voor de leesboeken. Zouden de muren van ons gebouw kunnen fluisteren dan hoor je zachtjes: het is zo stil in mij en de wereld draait maar door...
Ja, wat meer dynamiek in de ZB zou wel aardig zijn. Ugame Ulearn en dan... En welke 50 dingen gaan wij hier in Zeeland doen?
Helene Blowers, de bedenker van 23 dingen, zegt o.a: dive deep, zorg dat je aansluit bij de behoeften van je stad of provincie. Oftewel: libraries need to get deeply local. Het aantal gebruikers vasthouden is toch wel belangrijk maar hoe?
DOK Delft slaagt daar wel in: (volwassenen + 5,64 %, jeugd + 2,04%), het personeel is in Delft ook wat jonger dan gemiddeld. Tja, dat zet je dan weer aan het denken. Als je soms het gevoel hebt dat je al over de datum bent, hoe investeert je werkgever dan in jouw houdbaarheid, kennis, motivatie, flexibiliteit. Het ziet er naar uit dat we langer mogen doorwerken dus onze werkgever staat voor de uitdagende taak dat werk zinvol en plezierig te houden. Oudere werknemers moeten dus ook qua ICT een beetje de jongeren kunnen bijbenen, of ten minste begrijpen zoals mijn dochter zegt.
De FNV (Arbeidsvoorwaardenbeleid 2010) stelt voor om afspraken over scholing en scholingsverlof standaard onderdeel te laten uitmaken van een bedrijfopleidingsplan. Ik beken, ik had meer kunnen doen.
Nog steeds in de warming-up fase voor Hyves enz.
Er staat vandaag weer aardig wat wind en er zit veel turbulentie in mijn denktank. Ik vlieg hoog en ik duik diep. Een zachte landing zou prettig zijn.
We worstelen en komen wel weer boven.



zondag 1 november 2009

Ding 8

Online plaatjes bewerken is natuurlijk leuk, toch wil ik nog ouderwets,wanneer ik een foto in de krant zie, er op kunnen vertrouwen dat het beeld echt is.
Voor Ding 8 de online image generators verkend en de Fickr Toys zijn echt geweldig. Zal zeker verdergaan met the galley. Picknik en Fotaanpassen biedt o.a. mogelijkheden die Picasa ook heeft. Tot nu toe geen pocket album of kalender gemaakt maar familieleden en kennissen zijn daar volop mee bezig en daar lever ik soms een bescheiden bijdrage aan.
Oude zwart-wit foto's komen opmerkelijk mooi in b.v. Hema-albums terecht.
Bij de ZVU een uitgebreide cursus digitale fotografie gevolgd en de mogelijkheden van Photoshop uitgeprobeerd. Dat vond ik niet zo eenvoudig!


De wintermaanden bieden volop tijd om thuis weer eens aan de slag te gaan.

Zeeuwse Boekenprijs

'Dit is de tweede oester die ik ooit in mijn leven heb gegeten' vertelde een collega mij vrijdagavond na de uitreiking van de Zeeuwse Boekenprijs. Jazeker, wanneer Karla Peijs ergens binnenkomt komen er altijd weer oesters op tafel. Andere hapjes ook en een heerlijke champagne. Het was dan ook een feestelijke bijeenkomst, dit jaar gewoon op het plein van de Zeeuwse Bibliotheek met als achtergrond gewoon de verbouwing die als het ware één van de genomineerde titels verbeeldde: 'Hier mag niets af zijn'
Spannend voor de genomineerden. Mijn oud-leraar Kees Bos was genomineerd voor de Jan Bruijnsprijs (voor De Landschapsatlas van Walcheren) maar die prijs ging aan hem voorbij en dat vond ik wel sneu voor hem. De Zeeuwse Boekenprijs 2009 werd toegekend aan Rik Launspach voor zijn debuutroman 1953, volgens het juryrapport een boek dat het hart van Zeeland raakt, een sterke roman die inzicht geeft in de Ramp en de (inter)menselijke reacties daarop. De schrijver toonde zich natuurlijk verrast, het is een goede acteur!
Ik heb geen oordeel over de andere nominaties, wel zie ik in mijn omgeving dat het onderwerp 'de storm' nog lang niet geluwd is en dat het boek en de film daar een grote rol in spelen.
De sfeer op het plein vond ik wel bijzonder. Natuurlijk is het o.a.een bijeenkomst van schrijvers die iets met Zeeland hebben, daar wellicht een deel van hun leven aan besteden. Op het plein was te zien dat deze auteurs ook iets met elkaar hebben, er werd volop genoten en genetwerkt. En onze Ton laveerde daar dan weer tussendoor als een rots in de branding.
Ja, Zeeuws Knoopje bloeit op bij dit soort evenementen ook al stormt het op dit moment weer behoorlijk.