Sprekende gevels: 'De zee' en 'Kabbelend'

Zaterdag 14 augustus 2010 werden er in de binnenstad van Middelburg door de wethouder van Cultuur Ed de Graaf twee gedichten onthuld: ‘De Zee’ van Johanna Kruit en ‘Kabbelend’ van Ron de Jonge. De gedichten maken onderdeel uit van het poëzieproject 'Sprekende gevels', een onderdeel van de Kunst en Cultuurroute te Middelburg. Het doel van dit project is om blinde muren en gevels en andere verrassende plaatsen in Middelburg te verfraaien met gedichten. Het streven is om over vijf jaar zo’n twintig à vijfentwintig gedichten geplaatst te hebben zodat er dan een poëziewandeling mogelijk is langs plekjes in Middelburg waar je niet elke dag komt.

Draaiorgelklanken in de Gortstraat kondigden de presentatie aan van het gedicht ‘De Zee’ van Johanna Kruit, het is geschreven op de zijgevel van Galery Maritime (hoek Gortstraat en Kerspel). Schildersbedrijf Marquant heeft dit karwei geklaard. Thea Everaers sprak namens de organiserende werkgroep van Sprekende Gevels een welkomstwoord. Vervolgens verzorgde onze wethouder van Cultuur Ed de Graaf een waardig openingswoord. Als geen ander wist hij deze onthulling in historisch perspectief te plaatsen. In 2005 schreef hij de tekst voor Het woord aan de gevel De gevel aan het woord : huisnamen en opschriften in Zeeland, een uitgave van de gezamenlijke Zeeuwse boekhandels in het kader van de Week van het Zeeuwse Boek. Volgens Ed de Graaf wordt het stadsbeeld van Middelburg met dit project blijvend verrijkt en in feite is het een in ere herstellen van de oude traditie van namen en teksten op gevels, maar dan op een andere manier. Ook de relatie van de gedichten t.o.v. de geschiedenis van de straatnaam lichtte hij toe. Johanna Kruit las het gedicht voor en wat een mooie stem heeft zij! Onder begeleiding van een doedelzakspeler wandelden we naar de tweede locatie.

Op de hoek van de Lombardstraat en de Blindenhoek is op de zijgevel van het huis ‘De Koningin van Lombardije’ het gedicht ‘Kabbelend’ van Ron de Jonge onthuld. Ook hier een welkomstwoord van Thea, een toelichting van de wethouder en het voorlezen van het gedicht door Ron de Jonge. En daarna natuurlijk champagne! En Thea: dank je wel!

Er zijn al plannen om dit jaar nog twee gedichten toe te voegen. Op Open Monumentendag (11 september) zal het gedicht ‘Ostrea’ van de vorige stadsdichter Jan J.B. Kuipers onthuld worden op de hoek van de Sint Jorisstraat en de Wagenaarsstraat. Verder hoopt men voor het einde van dit jaar het gedicht ‘Poseidon’ van Hans Warren te plaatsen op de gevel van Nummer Zeven, hoek Brakstraat en Rotterdamsekaai.

Uiteindelijk zou er een poëziebundel + wandelroute kunnen verschijnen. Zover is het voorlopig nog niet. Thea opperde de mogelijkheid om samen met de Zeeuwse Bibliotheek ‘iets’ te gaan doen. Dat zou mooi zijn, ik heb collega’s die veel ervaring hebben met poëzieprojecten, denk bv. aan de Poem Express. Kinderen zijn verrassende dichters, het thema Zee en Land zal hen aanspreken. Daarnaast vinden ze het boeiend om met kleuren te werken. Gedichten presenteren met een vorm van beeldende kunst, denk aan de posters van de Stichting Plint, zou ik persoonlijk wel zien zitten. Het mag dan wat kleurrijker! En misschien kunnen alle Zeeuwen eens uitgenodigd worden een gedicht te schrijven? Achter gevels kunnen zomaar allerlei talenten huizen.

In de PZC (16 augustus) stonden foto’s van de vier gedichten die tot nu toe onthuld zijn. Het gedicht ‘Posters’ is van onze huidige stadsdichter Johannes Herman (Joop) Buma. Geplaatst op de blinde muur van galerie ‘De Vier Gemeten’ in de Lange Noordstraat en onthuld op 4 juli 2009. Het gedicht ‘Altijd de zee’ van Anneke Schenk is te vinden op een monumentaal pand op de hoek van de Herenstraat en de Turfkaai en onthuld op 8 mei 2010.

Ik ben zo vrij om de volledige teksten ook hier weer te geven in de voor de gevels gekozen lay-out.

POSTERS

Veel
postende mensen
in de straat
zij hebben geschreven

gedachten, een vraag

een wens, een groet

in woorden in zinnen

waar moet

dat naartoe

over land over zee

door de lucht

of blijft het hier
in de straat

Johannes Herman Buma

ALTIJD DE ZEE

Altijd

de reep zijde

achter de glooiing van het duin

steeds breder en blauwer

bij het stijgen

Altijd een zeil aan de einder.

Altijd

het ruisen, het donkere grommen,

het beuken en breken van golven

tegen de palen,

het verwaaien van schuim.

Altijd

de stuwing,

de terugval,

de stilte

Altijd de zee

Anneke Schenk

KABBELEND

Genegen en met gevoel
bevinden wij ons samen
op het strand
streel jij mijn voeten

rollend water
sprankelend
als de golftoppen
groen als de zee

neem je altijd weer
met het zand
de mijmering mee

Ron de Jonge

DE ZEE

De zachte, de zoete, de zoute zee.

Zachtmoedige, zekere, zilveren zee.

De zwiepende, zwoegende, zwoele zee.

De zeegaande, zilte en zoele zee.

De zeezieke zee en de zeldzame zee.
De zeesterrenzee en de zeilende zee.

De zalige, zappende, zedige zee.

Zeegroene, zingende zeepaardjeszee.

De zinkende, zuchtende, zilverzandzee.
De zwemmende, zwevende, zuigende zee.

De zwepende, zwervende, zwalpende zee.

De zwaaiende, zwierige, zompige zee.

De zoemende, zondige, zotte zee.
Met het wiegende, wassende water.

Johanna Kruit

Maggi Hambling Summer wave tunnel Oil on canvas, 2010 Was te zien op een tentoonstelling in The Fitzwilliam Museum, Cambridge