De roman Don Quichot verscheen in 1605 in Madrid en behoort tot de beroemdste verhalen uit de wereldliteratuur. Want wie kent hem niet, de dolende ridder Don Quichot die met zijn paard Rossinant en zijn schildknaap Sancho Panza, met zijn muilezel, allerlei bizarre avonturen beleeft. Hij wil tot ridder geslagen worden en hij besluit verliefd te worden op jonkvrouwe Dulcinea van Tobosa, een boerenmeisje en kroeghoertje.
Door het lezen van te veel ridderromans is de fantasie van Don Quichot volledig op hol geslagen en wil hij de roemrijke daden van vroeger ridders evenaren, hij beleeft de werkelijkheid als avonturen die hij in zijn boeken heeft gelezen. Een dromerige idealist in een al te realistische omgeving. Hij wil de reuzen verslaan maar in werkelijkheid vecht hij tegen windmolens. In een ander verhaal zijn de reuzen grote wijnzakken die hij aardig lek steekt. Bij het zien van een processie wil hij de voorname dame (het Maria-beeld), die volgens hem zeer tegen haar zin wordt ontvoerd, bevrijden. Hij gaat het gevecht aan met kuddes schapen die hij voor vijandelijke legers houdt, zou zelfs met leeuwen willen strijden. Don Dwazerik alias de Ridder van de Leeuw, een gekke dwaas of een dwaze gek?
Altijd leuk om de verhalen te herlezen dus mijn oude exemplaar (zie boven) van zolder gehaald en herlezen. Tip: voor de jeugd vanaf 10 jaar is in de bibliotheek te leen De heldendaden van Don Quichot, het meest uitgebreid echter is De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha, de mooie vertaling van Barber van de Pol.
Miguel de Cervantes Saavedra (1547) was 58 jaar toen Don Quichot in druk verscheen, hij is er niet rijk van geworden. Aan het begin van zijn loopbaan reisde hij, in dienst van een kardinaal, naar Rome. Later werd hij gewoon soldaat bij de Spaans-Venetiaanse galeienvloot, raakte gewond, werd gevangengenomen en als slaaf naar Algiers gestuurd. Na meer dan vijf jaar kwam hij vrij. Hij werd belastinggaarder en leerde de economie, de armoede en de intimidatie van de rechtlijnige Inquisite goed kennen, de weg naar de brandstapel was in die tijd geen lange weg. Het was niet verwonderlijk dat de lezende bevolking graag de schijnwerkelijkheid van de ridderromans zocht. Cervantes haatte deze verhalen omdat ze aan de werkelijke problemen voorbijgingen. Deze haat gaf hem de kracht om met zijn kennis, vaardigheid en bewogenheid een schitterende roman tegen de ridderromans te schrijven, een roman waarin met subtiele humor de misstanden benoemd werden. Ironisch genoeg schreef hij deze verhalen in de gevangenis waar hij wegens vermeende onrechtmatigheden was beland. Hij verloor de moed nooit. In alle verhalen en dialogen zijn spreekwoorden en gezegden ingevlochten. Geen leed is zo zwaar dat het een heel leven duurt. Of: alle stormen waardoor wij geteisterd worden zijn slechts bewijzen dat het weer spoedig zal opklaren.
Voor iedereen geldt: je kunt niet tegen windmolens vechten, je kunt het asfalt niet verslaan. Je moet gewoon blijven geloven in onmogelijke dromen.
Dit hoopgevende thema heeft de Stichting Vrienden van Theater de Wegwijzer geïnspireerd om de musical De Man van La Mancha naar Middelburg te halen.
Voor het zien van dit lokatietheaterproject was mijn ervaring met de inbedding van de N57 in mijn gedachten niet zo positief. Eerlijk gezegd verkloot het nieuwe tracé de plattegrond van mijn Walcherse Arcadia, het landschap van mijn vader en van mijn jeugd. Het doorkruist een gebied van mooie jeugdherinneringen of komt daar te dicht in de buurt. De sfeer van het binnendoor fietsen naar Veere, rond deze tijd het slik op de weg vanwege de bieten en de mangels. Het Kanaal door Walcheren waar we leerden zwemmen en moesten oppassen voor de stieren op de dijk. Langs het jaagpad bramen plukken met mijn moeder, ware heldendaden werden daar verricht met emmertjes en laddertjes. De volgende dag werden de opgelopen schrammen gekoesterd en getoond. De eerste zoen op de dijk… Ook ben ik realistisch, het verkeer in Middelburg wordt steeds drukker en het natuurgebied bij Veere compenseert veel; een prachtig vogelgebied langs het kanaal. En weer volop bramen!
Op de avond van de voorsteling werden mijn buurvrouw en ik begeleid door twee dolende ridders die ook al geen beeld van de werkelijkheid bleken te hebben, we kwamen aan de Veerse kant van de tunnel terecht want zij wisten zeker dat het daar moest zijn!
Als een verdwaalde jonkvrouw kwam ik toch nog precies op tijd aan en werd ik welkom geheten door Peter Faber. Hierna beleefde ik een zeldzame avond die voor mij een beetje berusting in de situatie bracht. Met zo’n vierhonderd toeschouwers kijken naar het mooi belichte toneel aan de voet van de tunnelingang van het nieuwe aquaduct is al heel bijzonder. Elementen uit de wegenbouw als decorstukken, brandende fakkels, een uitzicht op de stad met hiervoor passerende treinen. Vervreemdend maar ook zo vertrouwd: de hijskraan van Melis en de shovel van Rasenburg die in het stuk een functie hebben. Het weten dat een collega in het koor meezingt en een andere collega technische medewerking verleent. Prachtige muziek, goed verstaanbaar toneel. Wat mij vooral is bijgebleven is het gevoel van saamhorigheid: er met zijn allen iets moois van willen maken maken! Peter Faber als Don Quichot, Ruud Hermans als Sancho Panza, cabaretière Sophie van Hoytema als Aldonza/Dulcinea, de dansers van Stichting Dansz, het orkest ONDA uit Nieuw en St. Joosland o.l.v. ‘de Vrouw van La Mancha’ Cora Dellebeke, het koor Pontifex, de vele amateurtoneelspelers! De rol van pastoor zo goed gespeeld door Ron Lubbersen. De barbier zo leuk vertolkt door Piet de Kam die ook eventjes het Zeeuwse dialect gebruikte, dit werd door het publiek enorm gewaardeerd. Mooie rol ook voor de speler die Don Quichot tot ridder mocht slaan, de hertog/herbergier Jora Möhlman.
Het was een prachtig theaterstuk met als enige minpuntje de m.i. totaal overbodige verkrachtingsscène, dit gedeelte verstoorde de intimiteit van de avond en het was in de teksten al meer dan duidelijk geworden hoe men zich het leven van een kroeghoertje kon voorstellen.
Ook deze Aldonza legt zich trouwens niet neer bij het leven zoals het is en vecht uiteindelijk voor een leven zoals het zou kunnen zijn, ze besluit dat ze echt de edele jonkvrouw Dulcinea wil worden.
Dat de voorstelling in Middelburg grote indruk heeft gemaakt op het publiek is zeker. De waarachtigheid, zuiverheid, eerlijkheid van het stuk draagt bij aan een saamhorig accepteren van het feit dat die tunnel er nu eenmaal komt, we zitten allemaal in dezelfde trein of in hetzelfde bootje, als we onze dromen maar houden komt het wel goed. Het geluk laat bij tegenspoed altijd een deurtje open waardoor je kunt ontsnappen. Laat die deur een tunneltje zijn, aan de andere kant is het licht en nog een lange weg te gaan door nieuwe landschappen.
Trudi Wams en Arnout Schop, dank jullie wel voor deze richtingwijzer.
Meer informatie en foto’s: zie www.demanvanlamancha.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten