Eland, Koning van het bos - Tweeluik van Yvette Lardinois

Yvette Lardinois  Eland, Koning van het bos 

Niet altijd winter, niet altijd zomer? In Middelburg is deze winter een eland waargenomen in de Nieuwstraat achter het dubbele glas van het vensterraam van huize Niet altyd somer. Wanneer deze eland, een kunstwerk van Yvette Lardinois, naar buiten kijkt valt zijn oog op een pand aan de overkant, genaamd Niet altyd winter. Een mooie locatie voor deze Koning van het bos om, zo aan het einde van het jaar, te mijmeren over wat passanten zoal bezighoudt. Over de mooie dingen die voorbijgaan, over de heldere voornemens die worden geboren of dat het in het leven kan vriezen en kan dooien. Dat ieder mens & dier gaat en is en verder gaat, vaak zomaar ergens bij toeval terecht komt. Of mijmeren over de sfeer in de stad waar ijsbaan & lichtjes, zilversparren & fijnsparren, Nordmann-sparren & dennenbomen bijdragen aan winterse taferelen.

De eland is onderdeel van een tweeluik dat tot half januari 2013 het straatbeeld verfraait. De bewoner van Nieuwstraat 25, internationaal vermaard keramist Leen Quist, biedt de eland enkele maanden onderdak. Ook bij mij kan Yvette Lardinois wel een potje breken, de tweede eland is aangeland bij huize Het Anker, Wagenaarstraat 24. Het kunstwerk hangt hier perfect, met de afmeting van twee meter hoog en 90 centimeter breed past het prachtig in de raamsponning. Het kunstwerk is een gevelgedicht zonder woorden, een krachtig poëtisch beeld waar veel wandelaars even bij stilstaan.

Yvette Lardinois Eland, Koning van het bos  Nieuwstraat

Yvette Lardinois (1960) maakt beelden, schalen, wandobjecten in klei. Daarnaast tekent zij en maakt ze collages. Haar werk is kleurrijk en monumentaal.

Tekening Yvette Lardinois

Mijn Eland, Koning van het bos is daarentegen wit en monumentaal. Yvette laat zich inspireren door ervaringen en herinneringen. Haar kunstwerken dragen titels als Zeeland, Vreugdetranen, Noorwegen en Elanden. Zelf verblijft ze regelmatig in Scandinavië. Haar Noorse vriend, beeldend kunstenaar Frank Åsnes, deelt haar passie voor keramiek, draait haar schalen en met hem gaat ze nieuwe samenwerkingsprojecten aan. Noorse invloeden zijn zichtbaar in haar werk. Tijdens haar reizen kwam zij in het verlaten landschap steeds het verkeersbord met de waarschuwing voor overstekende elanden tegen maar ze zag het dier nooit. Deze onzichtbare eland intrigeerde haar door de sprookjesachtige en mythische status die het heeft verworven. Ook zijn profiel en formaat spraken zo tot haar verbeelding dat de eland het uitgangspunt werd voor nieuw werk. De eland is traag, gestaag en elegant. Het dier werd een metafoor voor haar gevoelens: van het langzame verwerkingsproces (in 2005 overleed haar levenspartner Jan Goossen) naar de herinneringen van nu. Het dier staat symbool voor geleidelijkheid en neemt het leven zoals het zich aandient. Het werd in haar werk een icoon dat tevens het verlangen naar schoonheid en rust symboliseert. Het ene beeld roept het andere op en in Yvette’s werk leiden de persoonlijke beelden uiteindelijk naar een meer universele beeldtaal.

 Yvette Lardinois Schaal

Beide Koningen van het bos zijn weergegeven op dik tekenpapier, op de rol gekocht. Dit 90 centimeter brede papier werd op een lange werktafel uitgerold op een stevige plaat karton. Nadat eerst met potlood de omtrek van de eland was getekend werden binnen deze contour de gaatjes in het materiaal op gevoel, één voor één, aangebracht met verschillende stansbeiteltjes. Op dezelfde wijze werden tientallen cirkels boven en onder de eland vormgegeven. Het hameren op de beiteltjes was een luidruchtig proces, vertelde Yvette mij. Het resultaat is een verstild beeld: sneeuwvlokken, ijskristallen. De eland wandelt door een sprookjesachtig winterlandschap.

Eerder al, in 2011, was een met rode lampjes verlichte eland te zien in presentatieruimte CAESUUR. In the dark room van Full House, een ontwerp van architect Johan de Koning. Dit ontwerp was een zoektocht naar de intieme betekenis van wonen in een huis. Over de tentoonstelling van Yvette schreef ik eerder een blogtekst, zie: Yvette Lardinois: over Full House & thuis, een eland & Zeeland. De serie Eland, koning van het bos zou mooi in grote panden voor de ramen kunnen hangen, waren toen mijn woorden. Op dat moment kon ik niet vermoeden dat ik in zo’n pandje zou belanden.

Nu, eind 2012, zit ik aan de keukentafel, in mijn dark room, te genieten van het beestje voor het raam dat, afhankelijk van het moment van de dag en het weer, steeds weer anders belicht wordt. Het beeld doet mij denken aan de tentoonstelling Nordic Art 1880-1920 die tot en met 5 mei in het Groninger Museum is te zien. Met hun werken vangen ook deze kunstenaars de poëtische schoonheid, de kern en de ziel van het mystieke noorden.

Tegelijkertijd is het tweeluik ook kunst waar je met humor naar kunt kijken. We vragen ons af welk geluid een eland in de bronsttijd nou eigenlijk maakt en…  is het nu een eland of een rendier?

Eland en rendier zijn aan elkaar verwant, veel kenmerken zijn identiek. In Winterdieren, het dit jaar met een Gouden Griffel bekroonde boek van Bibi Dumon Tak (Querido, 2011) is een hoofdstuk aan het rendier gewijd.

Ik citeer: Zoveel vernuft in één dier: daar kan zelfs Ikea, dat meubelpaleis uit Zweden, nog wat van leren. Dit harige bouwpakket uit het hoge noorden laat alle ontwerpers ver achter zich. VER!

Het rendier zwerft over de taiga’s en toendra’s, waar de winters echte winters zijn. Geen gekwakkel van natte sneeuw en half bevroren meren, maar kou waar je wangen van bevriezen. Daarom zit het rendier technisch gezien knap in elkaar. Zonder kiertjes en gaten waar de ijzige tocht doorheen kan jagen. En met gereedschap waar een timmerman jaloers op zou zijn.

Om te beginnen zijn de hoeven van het rendier in de winter messcherp geslepen en spreiden ze zich bij iedere stap wijd uit in de sneeuw. Zo glijden ze niet uit en zakken ze niet weg. Ze kunnen er bovendien goed mee schrapen, handig, want hun eten ligt meestal verstopt onder een dikke laag sneeuw. Goeie schoenen is het halve werk. En dan de rest. Vlak boven die hoeven begint hun weldoordachte vacht. Een vacht die geen plekje onbedekt laat. Zelfs de lippen van het rendier zijn behaard. Die vacht is natuurlijk niet zomaar een vacht. Aan een simpele deken heb je niks als er een sneeuwstorm over de vlakte raast. Daarom heeft het rendier een dubbele laag aangetrokken. De onderlaag is gemaakt van warme wol en daaroverheen draagt hij een overjas van holle haren. In die holle haren zit lucht die ervoor zorgt dat de warmte het lichaam niet kan verlaten. Het werkt als dubbel glas: de kou blijft buiten, de warmte blijft binnen.

Met de Eland, koning van het bos blijft ook voor ons de kou buiten en de warmte binnen. Rust & schoonheid & lichtpuntjes, het is mooi zo!

Yvette is al weer volop bezig met volgende tentoonstellingen in Nederland en Noorwegen. In het Historisch Museum de Bevelanden in Goes exposeert zij van 6 januari t/m 1 maart 2013 nieuw keramisch werk. In Noorwegen volgt vanaf eind januari een expositie in Sandes, een grote stad nabij Stavanger.
Van vreugdetranen naar cirkeltjes met licht & lucht. Een Zeeuwse in Noorwegen, elanden in Zeeland. Hier dooit het en daar vriest het. Kunst die kleurrijk is maar ook verstild kan zijn. Voor Yvette is het, lijkt het wel, altijd winter en altijd zomer.

Yvette Lardinois  Eland, koning van het bos   Wagenaarstraat

Foto's in eigen beheer.