 |
| Middelburg & Mensen |
Het gedicht ‘Mensen’ van Hans Verhagen is te vinden in zijn vroege bundel Rozen & Motoren (1963). Het is een fragment uit de gedichtencyclus Hans Verhagen & Zn. In deze bundel is ook een reeks over Zeeland te vinden, daarover straks meer. Met alle respect voor beeldend kunstenaar Juul, die aan het prille begin staat van een veelbelovend dichterschap, wil ik hier verder aandacht vestigen op Hans Verhagen, een markant dichter die al bijna een halve eeuw (!) woorden zoekt en vindt voor wat hem beweegt en verwondert.
Maar eerst dit:
vast onderdeel bij de presentatie van de gevelgedichten is een toelichting door de wethouder van Cultuur op de locatiekeuze, nu aan
de gracht tussen Kromme Weele en Seisstraat, en het plaatsen van de gedichten in het historisch perspectief van Middelburg. Of in de
poëtische woorden van Juul Kortekaas:
als
herinnering aan de tijd
waarin
Middelburg oprees
en geen zee
te hoog was (citaat gevelgedicht)
In dit
gedeelte van Middelburg, ter hoogte van de straten Penninghoeksingel en
Molenberg bevond zich de voormalige Middeleeuwse verdedigingswal. De wal was
aangelegd in de 13de eeuw onder het bewind van Rooms-Koning Willem II, koning
van Holland en Zeeland. De loop van de huidige Singel herinnert nog aan de oude
verdedigingsgracht uit de 13de eeuw.
De
Seisstraat en in het verlengde daarvan de Seisweg, behoren samen met de
Noordweg en de Segeersweg tot de oudste invalswegen van Middelburg. Ter hoogte
van de brug over de Singel bevond zich één van de acht middeleeuwse stadspoorten, te
weten de Seispoort. Het was hier een komen en gaan van mensen. Mensen te voet,
boeren, burgers en buitenlui. Pelgrims en kerkgangers, handelaren en zeelui,
seizoenarbeiders, sjouwers. Mensen te paard, koeriers en koetsiers, geestelijken
en kooplieden. De Gildebroeders van de Schutterij van Sint Sebastiaan.
Buitengaanders en lediggangers. En aan de stadspoort posteerden zich bedelaars
en minderbedeelden, chronisch zieken en geesteszieken, in de hoop een aalmoes
te mogen ontvangen van passanten. Eeuwen geleden was het hier een drukte van
belang. Een mensenmenigte die zich ophield voor de nauwe Seispoort, om de stad
in te mogen. En in tegengestelde richting, de mensen die de stad wensten te
verlaten. Of in de poëtische woorden van Hans Verhagen:
Mensen
De 1e
m² emotie met gedachten als met voeten
tredend
betreden
zij hun
schoeisel, een mooie tijd tegemoet
Mensen
manoeuvrerend, elkaar
ontwijkend,
omhelzend,
ontvallend
Mensen
De in
Vlissingen geboren Hans Verhagen (1939) ontving in 2009 de P.C. Hooft-prijs voor zijn
oeuvre dat gekenmerkt wordt door poëtische
durf en eigenzinnigheid, humor en engagement. Volgens het juryrapport een
dubbel en dwars verdiende prijs, alleen al omdat hij als dichter niet één maar
twee keer een bloeiperiode heeft gekend. Zowel tijdens de jaren zestig, de periode van zijn 'totale poëzie', als in de eenentwintigste eeuw schreef Verhagen
verbluffend goede poëzie, voor een groot deel na te lezen in de prachtige
verzamelbundels Eeuwige vlam - Verzamelde gedichten 1958-2003 (2003)
en Automatische profeet (2009). In
2011 verscheen Dit is de wereld niet - Keuze uit eigen werk.
 |
| Schilderij: Hans Verhagen Fleures Nouveau |
Een van de
vele redenen om Hans Verhagen de P.C. Hooft-prijs toe te kennen was, volgens de
jury, het feit dat Hans continu het actuele leven met gedrevenheid, woede en
verontwaardiging een plek geeft in zijn poëzie. Over dit verontwaardigd idealisme
zegt de dichter: ‘…als ik klaag over wat
ik om me heen zie, is dat omdat ik denk aan hoe goed de wereld zou kunnen zijn.
Ik ben daar wel realistisch over: zulke dromen worden voortdurend verstoord'. Tegelijkertijd
is Hans Verhagen ook een romanticus
met lyrische gedichten waarin tederheid botst op brutaliteit, waarheid wandelt
naast verlorenheid.
Hans
Verhagen is behalve een prominent dichter ook een geprezen schilder, journalist en
legendarisch televisiemaker. Verder geldt hij als de ontdekker van de Zeeuwse
band Dragonfly die in de jaren zestig korte tijd furore maakte en in
het voorprogramma van Pink Floyd
stond. In zijn meest recente bundel schreef hij: ‘Mijn vurige wens is verzwegen te worden’. Dat gaat in Middelburg mooi niet lukken. Wij Zeeuwen weten
onze dichter te eren. Het is de wereld niet, maar Zeeland speelde natuurlijk
wel een rol in zijn poëzie. In de debuutbundel Rozen & Motoren (1963) is de reeks Het nieuwe Zeeland het (her)lezen waard.
Hieruit het volgende gedicht dat mooi aansluit bij het thema Zee & Land & Mensen:
Zeeuwse reportage
Zeeuwse reportage: actueel is de
branding,
en natuurlijk het basalt,
en geen
teken van leven geeft de passerende voetstap.
Het zand heeft veel mensenkennis opgedaan,
en 30.000 jaar herinneringen
vastgelegd:
geen lamp die deze wiskunde wil
lezen.
Ornithologisch of lyrisch klapwiekt
de mens voorbij,
schijngestalte v.d. maan uit zijn
agenda;
hem gaat geen licht op.
(Fotografie op locaties in Middelburg in eigen beheer)
Zie ook: www.literatuurinzeeland.nl voor biografie Hans Verhagen en meer informatie over het Poëzieproject Sprekende Gevels.
(Fotografie op locaties in Middelburg in eigen beheer)
Zie ook: www.literatuurinzeeland.nl voor biografie Hans Verhagen en meer informatie over het Poëzieproject Sprekende Gevels.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten